کل فضای مجموعه نیاوران 110 هزار متر مربع و زیربنای آن ده هزار متر مربع می‌باشد. معماری منحصر به فرد این مجموعه الهام گرفته از معماری سنتی ایران است که مفهومی فلسفی با خود به همراه دارد و با استفاده از طاقهای مرسوم روستایی و نورگیرهایی برگرفته از بادگیرهای کویری طراحی شده است. بادگیرها به وضوح در فرم بنا خودنمایی می‌کنند و وظیفه انتقال نور را به داخل بنا دارند.
سردر ورودی این بنا به صورت متقارن ایجاد شده به عنوان پیش ورودی برای دسترسی به در اصلی فرهنگسرا، این سردر برگرفته از ساختار هشتی در معماری سنتی است. حیاط مرکزی یکی دیگر از نمودهای سنتی است که در این بنا استفاده شده است، این قسمت دارای آب نما و باغچه است و درهای اصلی ساختمان به آن باز می‌شود. فرهنگسرای نیاوران از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از:
سالن اصلی (خلیج فارس): با ظرفیت 262 نفر که هم به عنوان سالن سینما از آن استفاده می‌شود و هم برای اجرای تئاتر، کنسرت موسیقی و برگزاری سمینار، همایش و نشستهای تخصصی. کلیه تجهیزات سمعی و بصری برای این برنامه‌ها در سالن پیش بینی شده است.
سالن گوشه: با ظرفیت 109 نفر که برای برگزاری فعالیتهای گوناگون از جمله اجرای نمایش و کلاسهای آموزشی آماده سازی شده است.
کتابخانه فرهنگسرا: در مساحت 250 متر مربع و دارای منابع غنی در حوزه هنر و شرق شناسی می‌باشد.
نگارخانه: این نگارخانه از چهار نیم طبقه به مساحت ششصد متر مربع تشکیل شده است و یکی از بزرگترین و معتبرترین نگارخانه‌های کشور محسوب می‌شود.

یک کافی شاپ در حیاط مجموعه قرار دارد که در زمان اجرای برنامه‌ها فعالیت می‌کند. همچنین واحد عرضه محصولات هنری و فرهنگی در حیاط غربی فرهنگسرا، جنب ورودی سالن خلیج فارس قرار دارد و در زمینه عرضه کتب، تصاویر و لوح‌های فشرده هنری فعال است.

ساخت این بنا در تاریخ 1355 شروع و در سال 1356 به اتمام رسیده است و افتتاح شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌آین فرهنگسرا به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شد و تا سال 1364 علاوه بر برنامه‌های هنری، فعالیت‌های دیگری از جمله انتشار کتاب، تفسیر و ترجمه قرآن مجید را انجام می‌داد. از سال 1367 پذیرش هنرجویان "مرکز آموزش هنر" از طریق آزمون سراسری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد که طی سه دوره 180 نفر با دریافت گواهینامه مقطع کاردانی از مرکز آموزش هنر (فرهنگسرای نیاوران) فارغ التحصیل شدند. این فرهنگسرا به عنوان بخشی از معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزاری برنامه‌های تخصصی هنری در بخش هنرهای تجسمی، موسیقی و نمایش را برعهده دارد و یکی از فعال‌ترین مجموعه‌های فرهنگی هنری تهران به شمار می‌رود.

این مجموعه دارای فضای سبز وسیع و زیبایی است که آثار حجمی زیبایی نیز در چندین نقطه از آن قرار دارد. در حال حاضر تنها در زمان اجرای برنامه‌های هنری و نمایشگاه‌ها این مرکز پذیرای شهروندان است.

بنا به برنامه‌های در حال اجرا در فرهنگسرا متفاوت است. (ساعت کار در زمان‌هایی که برنامه‌ای اجرا نمی‌شود: ساعات اداری: 8 تا 14)

این بوستان در انتهای خیابان پاسداران واقع شده است و هم با گذشتن از این خیابان و هم از طریق خیابان باهنر (میدان باهنر) و حرکت به سمت جنوب قابل دسترسی است.

دردسر پیدا کردن جای پارک برای مراجعان به فرهنگسرا زیاد است. جای پارک مقابل فرهنگسرا خیلی زود اشغال می‌شود و کوچه‌های اطراف فرهنگسرا و خیابان خان سفید، مناسب‌ترین مکان برای پارک اتومبیل است.

اتوبوس: با استفاده از اتوبوس‌های "خط میدان رسالت- میدان قدس"(این خط تنها در مسیر به سمت میدان قدس از نیاوران می‌گذرد)، و یا "خط بلوار صبا - ازگل"- در ایستگاه قنات پیاده شوید. همچنین با کمی پیاده روی می‌توان از "خط میدان تجریش- دارآباد" استفاده کرد. البته در ایستگاه میدان باهنر باید از اتوبوس پیاده شوید.
تاکسی: در میدان قدس سوار ماشین‌های "خط تجریش- نیاوران- دارآباد" شده و در میدان باهنر (نیاوران) پیاده شوید. با چند دقیقه پیاده روی به مقصد می‌رسید.

بوستان نیاوران، مجموعه كاخ نياوران، تكيه نياوران، مجتمع تجاری نارون، مجتمع اقدسیه، ورزشی بانوان VIP

ورود به مجموعه فرهنگسرای نیاوران، رایگان است ولی ورود به سالن‌های مجموعه بنا به برنامه‌های در حال اجرا متفاوت است.