طرح اولیه موزه پژوهشی موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران در سال 1376 بنا نهاده شد و در آذر سال 1383 به صورت رسمی افتتاح شد. تمامی اشیا نمایش داده شده در این موزه از طریق کاوش‌ها و حفاریهای گروه و موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران به دست آمده است. آثار، بیشتر جنبه پژوهشی و علمی‌داشته و به همین دلیل مخاطبان موزه را اغلب دانشجویان و علاقه مندان به حوزه باستان شناسی تشکیل می‌دهد. ساختمان موزه از موقوفات دکتر افشار است که در اختیار دانشگاه تهران قرار گرفته است.
یکی از جذابیت‌های اصلی این موزه، انحصاری بودن اشیا آن به اکتشافات گروه کاوشگری دانشگاه تهران است. ترمیم آثار نیز در دانشگاه تهران انجام شده است و لذا جنبه علمی- پژوهشی این موزه بسیار قابل توجه است. آثار در سه سالن و به ترتیب توالی سالن‌ها از دوران نوسنگی تا دوران اسلامی ارائه شده‌اند. در سالن اول، آثار دوران نوسنگی به نمایش درآمده است. از آثار قابل توجه در این بخش می‌توان به اشیا شمارشی، مجسمه پیکرهای حیوانات، ابزارآلات استخوانی، زیورآلات، سفال‌های مقنش (دارای نقوش هندسی) اشاره کرد که از تپه‌های زاغه بدست آمده است. همچنین آثار دوران مس نیز در این سالن قرار دارد که در تپه قبرستان دشت قزوین کشف شده‌اند. آثار قابل توجه این بخش، مهره‌های گوش ماهی و سنگی، سفال‌هایی با نقوش گیاهی و حیوانات هستند. نمونه‌هایی از قالب‌های ریخته گری نیز از آثار این دوران است. در نهایت یک ماکت از معبد منقوش زاغه در کنار درب ورودی که با جزئیات بسیار دقیقی ساخته شده است قابل توجه است.سالن دوم، آثار مربوط به عصرآهن است که اغلب از تپه سگزآباد استخراج شده است. از آثار قابل توجه می‌توان به ظرف سفالی آئینی با منقار پرنده که قطر آن 3- 2 میلیمتر است. ظروف مینیاتوری، ماکت معبد سفالی سگزآباد، پیکرک‌های گلی که چشم‌های برجسته دارند، وسایلی از مفرق و آهن و غالب سنگی یک خنجر اشاره کرد:.در نهایت و در سالن سوم، آثار مربوط به دوره تاریخی و اسلامی به نمایش در آمده است. ظروف سفالی، پیکرک‌های کوچک انسان و آجرهای کتیبه دار خوزستان از آثار این دوره در این موزه است. همچنین یک مولاژ از منشور کوروش نیز در این بخش به نمایش درآمده است. در بخش اسلامی، آثار مربوط به رصدخانه مراغه است که تاریخ آن به قرن هفتم هجری قمری برمی‌گردد. ظروف شیشه ای، سفالی و آجری‌های بنای رصدخانه مراغه، کاشی‌های کتیبه دار زرین فام که ظاهرا سردرب ورودی رصدخانه بوده است، از آثار قابل توجه بخش اسلامی است.
بازدید برای عموم در ساعات کار موزه آزاد است ولی ترجیحا با هماهنگی قبلی.ساعت کار موزه ساعت: 8 تا 15.
توصیه می‌شود برای بازدید با یک تماس تلفنی با مسئول موزه هماهنگی شود.
راحت‌ترین راه رسیدن به این موسسه خیابان ولی عصر است. برای رسیدن به مجموعه باید خیابان ولی عصر را تا تقاطع پسیان بالا بیایید.
توصیه می‌شود اتومبیلتان را با فاصله‌ای حدود 100 متر از موزه، در خیابان لادن پارک کنید و تا موسسه پیاده روی کنید. علاوه بر این، نزدیکترین پارکینگ عمومی، پارکینگ همت (تجریش) است که با اتوبوس و یا تاکسی در فاصله زمانی 5 دقیقه‌ای به این مکان می‌رسید.
: اتوبوس: در ایستگاه پسیان از "خط 7 سامانه اتوبوسرانی تندرو تهران" (خط راه آهن- تجریش) از اتوبوس پیاده شوید.مینی بوس: از ولنجک (بلوار دانشجو) و یا درکه سوار مینی‌بو‌س‌های "خط ولنجک- تجریش" شده و در تقاطع خیابان‌های ولیعصر و پسیان پیاده شوید (این مینی‌بوس تنها در مسیر حرکت از سمت ولنجک و درکه به سمت تجریش از این مکان می‌گذرد
عمارت باغ فردوس، تماشاگه زمان، موزه موسیقی، موزه دکتر حسابی، باغ موزه هنر ایرانی، مرکز رصد و نجوم کانون