مجموعه نیاوران در حدود 11 هکتار وسعت دارد. مجموعه با دیوار نسبتا بلند آجری که چیدمان آجرها نیز با سلیقه خاص اجرا شده است از محیط عمومی و خیابان جدا شده است. می‌توان مجموعه را به دو بخش تقسیم نمود، بخش صاحبقرانیه و بخش کاخ نیاوران. این دو بخش با دیوار و دری بزرگ از هم تفکیک شده‌اند. در بخش نیاوران، بناها و موزه‌های مختلفی وجود دارد.
علاوه بر ارزشهای تاریخی، هنری و فرهنگی کاخ‌های مجموعه فرهنگی نیاوران گستردگی، تنوع و زیبایی فضای سبز مجموعه نیز از جمله مهمترین ویژگیهای آن است. در محوطه این مجموعه، تنوع درختان سوزنی برگ بسیار زیاد است و انواع زیبایی از این گونه که عمر قابل توجهی دارند قابل مشاهده است. نمونه‌های چنین درختانی را تنها در باغ‌های گیاه شناسی می‌توان مشاهده نمود.
در این محوطه همچنین درختانی با عمر بیش از یکصدسال را می‌توان مشاهده نمود. به جز گردوهایی که بسیار تنومند و باشکوه شاخه گسترانیده اند، اغلب درختان میوه‌ای که مطابق با شواهد تاریخی در این محوطه بوده از بین رفته‌اند. سرو نقره‌ای، بیدمشک، نمدار، بلوط، سکویا، سرخدار، کاج سیلوستر، برگ بو، سیب جنگلی سدروس آبی، شاه بلوط قرمز و عنبرسائل از دیگر درختان زیبای این محوطه هستند. آبیاری این درختان عمدتاً از طریق نهرهایی است که از طریق قنات ‌های مجموعه تامین می‌شوند.
حضور فراوان پرندگانی از قبیل طوطی، مینا، کبوتر، دارکوب، بلبل خرما، دم جنبانک، دلیجه و... همچنین لانه‌هایی که برای پرندگان در بلندای درختان نصب شده از دیگر جذابیت‌های این محوطه به شمار می‌رود. در اطراف ساختمان کتابخانه چند مجسمه شیر سنگی وجود داشته و مجسمه‌ی شست سزار از معروف‌ترین آثار هنری موجود در این مجموعه می‌باشد. این مجسمه توسط سزار بالداچینی مجسمه ساز فرانسوی - ایتالیایی در سال 1965 ساخته شده است.

از امکانات این مجموعه می‌توان به کافی شاپ حیاط مجموعه، نمازخانه، فروش صنایع دستی و محصولات فرهنگی مجاور ورودی مجموعه، سرویس بهداشتی، زمین تنیس اشاره کرد.

ابتدا شاهان قاجار اين مکان خوش آب و هوا را جهت اقامت ييلاقي خويش برگزيدند. فتحعلي شاه قاجار براي تفريحات تابستاني خود دستور داده بود که در منطقه اي خوش آب و هوا در خارج از شهر تهران باغي مصفا بسازند. مکان این باغ را در نيزاري که در کنار روستايي به نام "گُرده وي" يا "گُرده به" خوانده مي شد انتخاب کردند و باغ ييلاقي فتحعليشاه که در جاي نيزار ايجاد شد را "ني آوران" ناميدند که بعدا به نام "نياوران" مشهور شد. محمد شاه در همين باغ بناي کوچک و ساده اي بنا کرد و به دنبال او ناصرالدين شاه"کاخ صاحبقرانيه" را در اين باغ ساخت. آخرين بنايي که در دوران قاجار در اين باغ ساخته شد مشهور به کوشک احمدشاهي است. در زمان حکومت پهلوي دوم، برخي از بناهاي کوچک اين باغ تخريب شد و کاخ نياوران با سبکي مدرن جهت سکونت وي و خانواده‌اش ساخته شد.

مجموعه نیاوران پس از مجموعه سعدآباد به عنوان مهمترین اقامتگاه سلطنتی در شمیران محسوب می‌شود. این مجموعه با شامل شدن چندین کاخ موزه در بستر سبز مجموعه و در میان درختان آن فضای مناسبی را جهت گذران اوقات فراغت در حیاط مجموعه و همچنین بازدید از کاخ موزه‌های موجود، فراهم آورده است. آشنایی با سبک زندگی سلطنتی و اشیا و لوازم موجود در کاخ‌ها، برای بازدیدکنندگان بسیار جذاب می‌باشد.
موزه‌های مجموعه نیاوران عبارتند از:
o موزه جهان نما
o کاخ صاحبقرانيه
o کوشک احمدشاهي
o کاخ اختصاصی نیاوران
o موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران
o باغ کتیبه ها
o کاخ موزه حوضخانه
o موزه کتابخانه سلطنتی

ساعت کار موزه جهان نما، کوشک احمد شاهی، موزه کتابخانه سلطنتی، موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران: 8:30 الی 17:00
ساعت کار کاخ صاحبقرانیه، موزه حوضخانه، کاخ نیاوران، موزه پارچه و لباس‌های سلطنتی: 8:30 الی 16:45
ساعت کار محوطه مجموعه: 9 الی 22:00
ساعت کار گیشه فروش بلیط محوطه ساعت: 8:30 الی 21:00
تعطیلات: رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و شهادت حضرت امام حسن مجتبی (ع)، رحلت امام خمینی (ره)، شهادت حضرت امام علی (ع)، شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع)، تاسوعا و عاشورای حسینی.

انتهای خیابان پاسداران، میدان باهنر/ انتهای خیابان باهنر، میدان باهنر

معمولاً می‌توان در حاشیه میدان باهنر (نیاوران)، خیابان پاسداران (جنب بوستان نیاوران) و یا ابتدای خیابان پورابتهاج (دارآباد) جای پارک پیدا کرد. نزدیکترین پارکینگ عمومی، پارکینگ باهنر (میدان قدس، ابتدای خیابان باهنر) است که پس از پارک اتومبیل در پارکینگ می‌توان با اتوبوس و یا تاکسی به مجموعه دسترسی داشته داشت.

اتوبوس: با استفاده از اتوبوس‌های "خط میدان رسالت- میدان قدس"(این خط تنها در مسیر به سمت میدان قدس از نیاوران می‌گذرد)، "خط میدان تجریش- دارآباد" و "خط بلوار صبا - ازگل"- در ایستگاه میدان باهنر پیاده شوید.
تاکسی: در میدان قدس سوار ماشین‌های "خط تجریش- نیاوران- دارآباد" شده و در مقابل ورودی مجموعه پیاده شوید.

بوستان نیاوران، فرهنگسراي نياوران، تكيه نياوران، مجتمع تجاری نارون، مجتمع اقدسیه، ورزشی بانوان VIP

500 تومان (برای دانشجویان نیم بها)